داشتن دندان‌هایی مرتب و هماهنگ نه تنها از نظر زیبایی اهمیت دارد، بلکه بر سلامت دهان، عملکرد جویدن و حتی تلفظ کلمات تأثیرگذار است. یکی از رایج‌ترین و موثرترین روش‌ها برای درمان ناهنجاری‌های فکی و دندانی، ارتودنسی دندان است. این درمان با استفاده از ابزارهای مختلف به حرکت کنترل‌شده دندان‌ها کمک می‌کند تا به موقعیت صحیح خود برسند. در این مقاله به بررسی کامل ارتودنسی، انواع آن، دلایل انجام، مراحل درمان و نکات مراقبتی می‌پردازیم.

ارتودنسی دندان چیست؟
ارتودنسی شاخه‌ای از دندانپزشکی تخصصی است که با هدف تشخیص، پیشگیری و درمان بی‌نظمی‌های دندانی و فکی انجام می‌شود. این درمان به وسیله ابزارهایی مانند براکت، سیم و پلاک‌های متحرک، دندان‌ها را به‌تدریج به جایگاه مناسب هدایت می‌کند.

چه زمانی ارتودنسی لازم است؟

• وجود دندان‌های کج یا نامرتب

• جلو یا عقب بودن فک بالا یا پایین

• فاصله بیش از حد بین دندان‌ها

• روی‌هم‌افتادگی یا ازدحام دندان‌ها

• مشکل در بستن دهان به‌صورت کامل

• مشکلات گفتاری ناشی از موقعیت نامناسب دندان‌ها

• فشار غیرطبیعی به دندان‌ها و مفصل فک در زمان جویدن

انواع ارتودنسی دندان

1. ارتودنسی ثابت: رایج‌ترین نوع که شامل براکت‌های فلزی یا سرامیکی است که روی دندان‌ها چسبانده می‌شود و تا پایان درمان باقی می‌ماند.

2. ارتودنسی متحرک: معمولاً برای درمان‌های خفیف‌تر یا در کودکان استفاده می‌شود و بیمار می‌تواند آن را خارج کند.

3. ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین): شامل پلاک‌های شفاف و متحرک که تقریبا دیده نمی‌شوند. مناسب برای بزرگسالانی است که تمایل به حفظ ظاهر طبیعی دندان‌ها دارند.

4. ارتودنسی لینگوال (پشت دندانی): براکت‌هایی که در سطح داخلی دندان نصب می‌شوند و از بیرون قابل مشاهده نیستند.

مراحل انجام ارتودنسی دندان

1. معاینه اولیه و عکس‌برداری (رادیوگرافی): برای تحلیل موقعیت دندان‌ها و فک‌ها

2. طرح درمان ارتودنسی: توسط متخصص ارتودنسی بر اساس شرایط فردی

3. نصب دستگاه ارتودنسی (براکت یا پلاک): با توضیح دقیق نحوه مراقبت

4. ویزیت‌های منظم برای تنظیم سیم‌ها یا تعویض پلاک‌ها

5. پایان درمان و استفاده از نگهدارنده (رتینر): برای تثبیت نتیجه

طول دوره درمان ارتودنسی
مدت‌زمان درمان معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ماه است، اما بسته به شدت ناهنجاری، سن بیمار و نوع ارتودنسی ممکن است کمتر یا بیشتر شود. رعایت دقیق توصیه‌های دندانپزشک، در کوتاه شدن این زمان مؤثر است.

مزایای ارتودنسی دندان

• بهبود زیبایی لبخند و افزایش اعتمادبه‌نفس

• عملکرد بهتر جویدن و تکلم

• کاهش خطر پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه

• جلوگیری از سایش غیرطبیعی دندان‌ها

• بهبود روابط بین فک‌ها و مفصل گیجگاهی

مراقبت‌های حین درمان ارتودنسی

• رعایت بهداشت دقیق دهان و دندان با مسواک مخصوص و نخ ارتودنسی

• پرهیز از خوردن خوراکی‌های سفت، چسبناک یا شیرین

• مراجعه منظم به ارتودنتیست برای تنظیم براکت‌ها یا پلاک‌ها

• استفاده از دهان‌شویه آنتی‌باکتریال در صورت توصیه پزشک

• محافظت از دستگاه ارتودنسی هنگام ورزش یا بازی‌های فیزیکی

جمع‌بندی
ارتودنسی دندان فرایندی مؤثر برای بهبود عملکرد و ظاهر دندان‌هاست که می‌تواند تأثیر زیادی بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی داشته باشد. با انتخاب به‌موقع این درمان و همکاری کامل با متخصص ارتودنسی، می‌توان نتایجی ماندگار و رضایت‌بخش به دست آورد. اگر از ناهماهنگی یا بی‌نظمی در دندان‌های خود رنج می‌برید، مشاوره با یک ارتودنتیست می‌تواند گام اول برای داشتن لبخندی سالم و زیبا باشد.